Değer kaybı, gerçekleşmiş bir trafik kazası neticesinde onarım, değişim, boya ve sair işlemler geçirmiş bir aracın ikinci el satışında kaza tarihinden önceki değer ile kazanın gerçekleşmesinden sonraki değer arasındaki farkı ifade eden teknik bir terimdir. Maddi hasarlı trafik kazaları neticesinde meydana gelen değer kayıplarının zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçelerinde gerçek zarar kalemleri arasında bulunmaları sebebi ile maddi zarar olarak tazminat kapsamında yer almaları ilk zamanlar tartışmaya konu edilmişse de yerleşik yargı içtihatları ile artık tartışmasız hale gelmiştir.

Maddi hasarlı trafik kazaları neticesinde araçta meydana gelen değer kaybı bedelinin tazminat olarak talep edilmesi iki yolla mümkündür. Bunlardan ilki toplumumuzun aşina olduğu dava yoludur. Bu yazımızda dava yoluyla mahkemeden talep edilebilecek değer kaybı tazminatına ilişkin özet bilgi vermekle yetinip, ikinci bir yol olan Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yoluyla talep yöntemini detaylıca irdelemeye çalışacağız.

Dava yolu ile değer kaybına ilişkin tazminat istemleri, kusurlu karşı araç sürücüsüne ve/ veya kusurlu aracın zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesini tanzim eden sigorta şirketine yöneltilmektedir. Bu noktada dikkat edilmesi gerekli husus davada gösterilecek hasıma göre görevli mahkemenin değişikliğe uğradığıdır. Buna göre, dava kusurlu karşı araç sürücüsüne karşı açılacak ise ve bu kişi tacir değilse görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesi olacaktır. Davanın kusurlu araç sürücüsü ile birlikte yahut yalnızca sigorta şirketine karşı açılması halinde ise görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesi olacaktır.

Ülkemizde artan dosya yoğunluğu, adliyelerde görülmekte olan tazminat davalarında duruşma açma zorunluluğu ve duruşmalar arasına verilen süreler göz önüne alındığında anılan davaların ilk derece mahkemeleri nezdindeki yargılamalarının bir yıldan önce bitmesi mümkün değildir. Dosya yoğunluğu daha fazla olan büyükşehir adliyelerinde bu süre kimi zaman iki hatta üç yılı bulmaktadır. Dosyanın yerel mahkeme kararı ile kesinleşme sınırının üstünde kalması halinde ise üst mahkeme incelemelerinin de son derece uzun süreler gerektirdiği düşünüldüğünde alternatif çözüm yollarına başvuru özellikle son dönemde oldukça artış göstermiştir.

Değer kaybı tazminatı talepleri açısından başvurulabilecek en efektif yol ve en hızlı yöntem şüphesiz ki Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde yapılacak olan başvurulardır. Komisyon nezdinde fiziki başvuru yapılmasını takiben komisyon tarafından tamamen dosya üzerinden yürütülen süreç, e-posta yazışmaları ile sürdürülmekte ve kararın posta yoluyla tebliği ile tamamlanmaktadır. Ortalama 6-8 ay arasında tamamlanan süreçte bilirkişi incelemesi, bilirkişi raporuna itiraz ve sair tüm süreçler tıpkı dava dosyaları gibi ilerlemekte fakat çok daha az zaman almaktadır.

Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde değer kaybı başvurusunda bulunmak için unutulmaması gereken en önemli husus komisyona başvuru yapılmadan önce muhakkak kusurlu aracın zorunlu mali sorumluluk sigortası poliçesini tanzim eden sigorta şirketine gerekli bilgi ve belgelerle birlikte yazılı başvuru yapmış ve yazılı başvuruyu takip eden 15 gün içinde bu şirketten herhangi bir yanıt almamış veya ret yanıtı almış olmak yahut talep edilen değer kaybı tazminatının altında bir tazminat tutarı ile ödeme almış olmaktır.

Dikkat etmek gereken bir diğer husus ise, değer kaybı tazminatı talep edecek başvurucunun gerçekleşen kazada tam kusurlu taraf olmaması gerektiğidir. Hiç kimse kendi kusuruna dayanarak hak talep edemez temel ilkesi gereği kendi kusuru ile kazanın gerçekleşmesine sebep olan kişinin bu kazadan ötürü değer kaybı tazminatı talep etmesi halinde talebi elbette reddedilecektir. Tali kusurlu sürücünün bu yola başvurmasında ise herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bu halde, değer kaybı tazminatı tutarı kusur oranlarına göre belirlenecektir.

Son olarak belirtmek isteriz ki; teknik bilgi birikimi gerektirmekle birlikte her türlü trafik kazasında değer kaybı meydana geldiğinin kabulü mümkün değildir Örneğin, tampon hasarları sebebi ile araçlarda işlem yapılması değer kaybına sebep olmazken, çamurluk hasarları değer kaybı doğurabilmektedir. Buradaki tespit aracın hasar gördüğü bölümün malzemesi, orijinali ile değiştirilip değiştirilemediği, değişikliğin ikinci el piyasasında farka sebep olup olmadığı gibi belli bazı teknik donelerin değerlendirilmesi ile yapılmaktadır.

Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde yapılan incelemeler de tıpkı mahkemelerce görülen davalar gibi hukuki usullere ve yasal sürelere tabi olduğundan bu başvuru süreçlerinin de avukatlar tarafından yürütülmesi hem hak kaybı yaşanmasının önüne geçecek hem de öngörülebilir süreler içinde sonuca ulaşmaya yardımcı olacaktır.

Av. Şefika PALASKA - Av. Ezgi ÇETİN
                         Ocak 2021

Makale Listesine Dön